Dochodzenie kosztów odzyskania należności

Zgodnie z ustawą o terminach zapłaty w transakcjach handlowych wierzycielowi przysługuje od dłużnika równowartość kwoty 40 € jako rekompensata za koszty poniesione na poczet odzyskiwania należności. Kwoty tej można żądać bez uprzedniego wezwania do zapłaty, i to (jak wynika z orzeczenia Sądu Najwyższego) niezależnie od tego, czy zostały one faktycznie poniesione.

Rekompensata za koszty odzyskania należności – przesłanki uwzględnienia

Nie zawsze egzekwowanie tej kwoty będzie zasadne. Należy wziąć pod uwagę kilka czynników:

• wymiar opóźnienia – jeśli wyniosło ono kilka dni to w kontekście odsetek ustawowych 40€ stanowi koszt niewspółmierny do winy,
• przyczyna opóźnienia – czy była zależna od dłużnika,
• wysokość należności,
• przebieg dotychczasowej współpracy między stronami (czy zdarzały się wcześniej opóźnienia w płatnościach).

Co powyższego wynika, że żądanie od dłużnika rekompensaty musi być zgodne z zasadami współżycia społecznego. W innym wypadku może zostać zinterpretowane jako nadużycie prawa i nie zostanie uwzględnione.

Koszty odzyskania należności przewyższające kwotę 40 €

Jeśli wierzyciel poniósł koszty wyższe niż 40 € może dochodzić od dłużnika ich zwrotu. Jednak musi je uzasadnić przez wykazanie: jakie czynności podjął, skoro poniósł w związku z tym koszty i w jakiej były one wysokości. W ustawie zawarto jednak zapis „w uzasadnionej wysokości”, co oznacza, że wierzyciel nie zawsze będzie mógł uzyskać całość poniesionych kosztów.

Jak się mają koszty odzyskania należności do kosztów zastępstwa procesowego?

Możliwość dochodzenia od dłużnika kwoty 40 € za nieterminowe płacenie należności ma w teorii go dyscyplinować i skłonić do zaniechania takich praktyk. Czasem to skutkuje, jednak w większości przypadków dłużnik i tak nie płaci i konieczne będzie wystąpienie na drogę sądową.

Jak opisać w pozwie należne koszty?

W praktyce pojawiają się wątpliwości, czy należy wpisać je jako kwotę należności powiększoną o równowartość 40 €, czy jako zwrot kosztów procesu? Próżno szukać odpowiedzi w przepisach. W naszej ocenie należy wyodrębnić wszystkie poniesione koszty, a interpretacja w jaki sposób i w jakiej wysokości zostaną zwrócone zależy od sądu.